Kategoria: Aktualności

Zachęcamy do przeglądnięcia naszej odświeżonej strony internetowej. Nowocześniejszy i przyjemniejsza dla oka design pozwoli jeszcze przyjemniej spędzić czas na naszej witrynie. Liczymy także na wasze sugestie odnośnie logistyki.

3 grudnia 2012 roku odebrano po konserwacji 12 siedziskowe stalle gotyckie z XV wieku ze strony południowej prezbiterium katedry p.w. Wniebowzięcia NMP w Pelplinie, wraz z dwoma obrazami z XVII wieku na ich odwrociu. Był to kolejny etap konserwacji dużego zespołu stalli katedry pelplińskiej. Tym razem podstawowy wkład finansowy w realizację zadania zaoferowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Gotyckie stalle są wybitnym dziełem rzemiosła artystycznego XV wieku. Ukazują wysoki poziom rzeźby, stanowią dzieło o bogatym programie ikonograficznym , kompletnym, zachowanym w stosunkowo dobrym stanie jak na ponad 500 lat użytkowania. Głównym elementem konserwacji było usunięcie kilku warstw przemalowań z powierzchni drewna dębowego, które nałożono w ostatnich 150 latach .

Prace były wyjątkowo czasochłonne z uwagi na usuwanie bardzo trudnych do zmiękczenia warstw XIX wiecznych z porowatego drewna dębowego w którym wykonano niezwykle drobiazgowo rzeźbione stalle.

W trakcie prac usunięto zanieczyszczenia, przeprowadzono dezynfekcję, dezynsekcję – niszcząc owadzie szkodniki drewna. Miejscowo zaimpregnowano drewno. Wykonano wstawki w miejscach większych ubytków. Drewno scalono kolorystycznie i zawoskowano. Po zdemontowaniu stalli przeprowadzono konserwację dwóch obrazów z XVII wieku, które namalowano na ich „plecach”. Z uwagi na ograniczenie środków finansowych zakonserwowano tylko dwa obrazy, te, które nie są widoczne – gdyż zasłania je mur od czasu reorganizacji wnętrza kościoła w XIX wieku. Do obrazów tych nie można będzie dotrzeć po montażu stalli. Prace głównie polegały na usunięciu zanieczyszczeń , scaleniu ubytków i zabezpieczeniu werniksem. Całość zamknięto w dokumentacji konserwatorskiej, opisowej i fotograficznej.

Dobiega końca konserwacja i restauracja 11 wybranych zabytków z Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie. Prace dofinansowane były ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Są to unikatowe obiekty sztuki średniowiecznej, manierystycznej i barokowej, które wymagały natychmiastowej interwencji ze względu na swój zły stan zachowania. W ramach zadania wykonana została kompleksowa lub zachowawcza konserwacja, badania budowy technicznej, analizy mikrochemiczne pigmentów i spoiw, badania spektograficzne. Wykonane zostały również pełne dokumentacje.

W siedzibie najstarszej polskiej instytucji kulturalnej na obczyźnie, jaką jest założona w 1838 r. Biblioteka Polska w Paryżu, 27 listopada b.r. miała uroczystość odbioru fotokopii odszukanych w archiwum Biblioteki Polskiej dokumentów z lat 1939-1940. Dokumenty sygnowane m.in. podpisami ówczesnego prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego gen. dr. Romana Góreckiego oraz wiceprezesa Wiesława Domaniewskiego, Ambasadora RP w Paryżu Tadeusza Wierusza Kowalskiego, dyrektora Biblioteki Polskiej w Paryżu Franciszka Pułaskiego, Ministra Skarbu w emigracyjnym rządzie RP Henryka Strasburgera oraz prof. Karola Estreichera, dotyczą wojennych losów skarbów polskiego i światowego dziedzictwa kulturowego, złożonych przed wybuchem II wojny światowej w skarbcu BGK. Odszukane dokumenty mają formę protokołów przekazywania tych skarbów przez Bank Gospodarstwa Krajowego zaangażowanym w ich ratowanie instytucjom.

Uroczystość rozpoczęły kolejno wystąpienia prof. C. Pierre Zaleskiego, prezesa BGK Dariusza Daniluka, Ambasadora RP w Paryżu Tomasza Orłowskiego, kierującej Działem Archiwalnym THL dr Ewy Rutkowskiej oraz dyrektora Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie księdza Wincentego Pytlika.

W paryskiej uroczystości, udział wzięli również przedstawiciele pozostałych instytucji, uczestniczących 73 lata temu ratowania skarbów: zastępca dyrektora Biblioteki Narodowej Katarzyna Ślaska oraz dyrektor Biblioteki Pelplińskiej ksiądz Krzysztof Koch.

Pod koniec lipca i na początku sierpnia 1939 r. w skarbcu Banku Gospodarstwa Krajowego w Warszawie dyrektorzy Biblioteki Seminarium Duchownego w Pelplinie i Biblioteki Narodowej złożyli jako depozyty najcenniejsze zbiory, znajdujące się w tych instytucjach. W przypadku Biblioteki Pelplińskiej był to wraz z bogato iluminowanym średniowiecznym psałterzem jeden z kilkudziesięciu zachowanych egzemplarzy pierwszej na świecie drukowanej techniką ruchomej czcionki książki. Była nią Biblia, wydrukowana w nakładzie nieprzekraczającym 200 egzemplarzy w latach 1452-1455 w mogunckiej pracowni Johanna Gutenberga. Do 1939 roku na świecie zachowało się 48 egzemplarzy, w tym tylko 20 kompletnych. Pomimo tego, że pelpliński egzemplarz nie był kompletny, jego wartość szacowano na 1 mln 800 tys. ówczesnych złotych. Na depozyt warszawskiej Biblioteki Narodowej składały się dwie skrzynie, w których znalazł się m.in. „Psałterz Floriański”, „Kazania Świętokrzyskie”, pierwsze łacińskie wydanie „Kroniki Polskiej” Wincentego Kadłubka oraz zbiór rękopisów partytur Fryderyka Chopina. Poniżej: Biblia Gutenberga, Psałterz Floriański i fragment partytury Chopina. Pod opieką dr Karola Estreichera wraz z wawelskimi arrasami i regaliami królów polskich depozyty BGK zostały 18 czerwca 1940 r. na pokładzie statku „Chorzów” przewiezione do Anglii, skąd w lipcu 1940 r. na pokładzie „Batorego” popłynęły do Kanady, gdzie przez poselstwo polskie zostały zdeponowane w Banku of Montreal. Złożone w skarbcu BGK przed wybuchem wojny depozyty Biblioteki Narodowej i Pelplińskiej na początku 1959 i 1960r. powróciły do Polski, do swoich macierzystych instytucji.

Źródło: Mateusz Wierzbicki, Bank Gospodarstwa Krajowego w Paryżu, red. Karol Szarmański

Zakończyła się konserwacja i restauracja jednego z ważniejszych obiektów znajdujących się w bazylice katedralnej w Pelplinie – ołtarza Wniebowzięcia NMP z 1618 roku, zwanego często Mariackim. Prace prowadzone były dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Kurii Diecezjalnej w Pelplinie. Ministerstwo Kultury przyznało dotacje w ramach programu Dziedzictwo kulturowe, priorytetu 1 Ochrona Zabytków. Konserwacja przeprowadzona została przez zespół dyplomowanych konserwatorów z Torunia pod kierunkiem mgr Agnieszki Katarzyny Przepióry i mgr Michała Ziemkiewicza. Nad pracami nadzór konserwatorski sprawował Diecezjalny Konserwator Zabytków ks. kanonik Wincenty Pytlik oraz Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku. Konsultacje z zakresu historii sztuki prowadzone były przez dra Juliusza Raczkowskiego.
Był to pierwszy etap prac obejmujący pierwszą kondygnację wraz z predellą, czterema kolumnami, dwoma uszakami oraz dwoma rzeźbami. Pełnej konserwacji poddane zostały dwa obrazy autorstwa Hermana Hana: „Pokłon Pasterzy” oraz „Wniebowzięcie NMP”.
Celem konserwacji było przede wszystkim zapobieżenie dalszej degradacji obiektu, w którym stwierdzono czynne żerowiska kołatków. Drewno poddane zostało zabiegom dezynsekcji, dezynfekcji oraz impregnacji. W celu przywrócenia pełnych walorów estetycznych ołtarz oczyszczono z zabrudzeń powierzchniowych, podklejono osypującą się zaprawę, usunięto wtórne złocenia wykonane szlagmetalem, imitującym złoto, oraz przemalowania polichromii , zrekonstruowano, oraz wyretuszowano partie złocone, srebrzone i polichromowane. Obrazy oczyszczono, usunięto pożółkły, zaślepnięty werniks oraz przemalowania, a następnie uzupełniono ubytki zaprawy, warstwy malarskiej i zabezpieczono.
Obiekt został również przebadany przez specjalistę z Zakładu Technologii i Technik Malarskich UMK w Toruniu mgr Adama Cupe. Wykonane zostały badania spektograficzne XRF warstw malarskich próbek na spektrometrze rentgenowskim PW4025, analizy mikrochemiczne pigmentów, badania klasy związków organicznych oraz zdjęcia w świetle UV, oraz w podczerwieni. Konserwacja obiektu zakończyła się pełnym powodzeniem. Podczas prac konserwatorzy odkryli wiele interesujących szczegółów, które dotąd pozostawały zakryte. Praca przy tej klasy obiekcie wymagała niezwykłego doświadczenia, kompetencji oraz była bardzo misterna. Od dziś możemy się cieszyć poruszającym pięknem i niezwykłymi walorami artystycznymi ołtarza.