Kazimierz Jan Opaliński

Kazimierz Jan Opaliński (ur. 1639, zm. 21 lipca 1693 w Turowie); biskup chełmiński, (cysters), kanclerz poznański i opat bledziewski, a od 1679 koadiutor biskupa poznańskiego. Nominowany przez papieża Innocentego XI na biskupa 18 listopada 1681.

W 1682 doprowadza do odbudowy zniszczonych kościołów w okolicy Torunia, bardzo aktywny w sprawie zniewagi katolików w Toruniu podczas oktawy Bożego Ciała, z poparciem króla w 1688 doprowadza do ugody. Pochowany został w klasztorze łąkowskim.

15 obrazów manierystycznych

Kolekcja 15 obrazów manierystycznych, olejnych, malowanych na blasze, w owalnym kształcie, w drewnianych, w całości złoconych i srebrzonych, frezowanych, bogato zdobionych rzeźbiarsko ramach z XIX w.

Cykl obrazów kompletny, malowany z grafiki z początku XVII w. Kompozycja, modelunek oraz technika wykonania potwierdza pochodzenie flandryjskie.

Prace konserwatorskie osiemnastu obrazów ze zbiorów pelplińskich

Zakończyły się prace konserwatorskie osiemnastu obrazów ze zbiorów pelplińskich. Są to unikatowe dzieła gotyckie, renesansowe i barokowe.
Prace konserwatorskie przeprowadzono dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kurii Diecezjalnej Pelplińskej oraz Muzeum Diecezjalnego. Ministerstwo Kultury przyznało środki w ramach programu Dziedzictwo kulturowe, priorytetu Wspieranie Działań Muzealnych. Obrazy wymagały natychmiastowej interwencji ze względu na swój zły stan zachowania. W ramach zadania wykonana została kompleksowa pełna konserwacja obrazów i ram, badania budowy technicznej, analizy
mikrochemiczne pigmentów i spoiw, badania spektrograficzne, obrazy zdigitalizowano.
Prace konserwatorskie przeprowadzili dyplomowani konserwatorzy dzieł sztuki – mgr Agnieszka Katarzyna Przepióra i mgr Michał Ziemkiewicz, badania specjalistyczne wykonał mgr Adam Cupa, konsultacje z zakresu historii sztuki – dr hab. Monika Jakubek-Raczkowska, dr hab. Juliusz Raczkowski, nadzór konserwatorski sprawował dyrektor muzeum ks. kanonik Wincenty Pytlik.

Konserwacja kilkunastu unikatowych obrazów z lat 1420-1695 oraz ich digitalizacja

mkidn_01_cmykMuzeum Diecezjalne w Pelplinie na podstawie decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, uzyskało dotację w ramach programu Dziedzictwo kulturowe – priorytetu; Wspieranie Działań Muzealnych na zadanie: Konserwacja kilkunastu unikatowych obrazów z lat 1420-1695 oraz ich digitalizacja.

Prace konserwatorskie dotyczyć będą osiemnastu niezwykle cennych obrazów z kolekcji Muzeum. Zabytki wytypowane zostałty do konserwacji ze względu na swój zły stan zachowania, w większości przypadków jest to konserwacja ratunkowa. Obiekty są silnie zdegradowane, zdeformowane, osypujące się, zabrudzone, z licznymi ubytkami, na ramach, na niektórych widoczne są ślady żerowania owadów. Poprzez digitalizację zbioru, dodatkowym rezultatem realizacji zadania będzie upublicznienie w wersji cyfrowejprzykładów malarstwa gotyku, renesansu, manieryzmu i baroku.

Biskup Tylicki

TylickiPiotr Tylicki herbu Lubicz (ur. 1543 w Kowalu koło Włocławka; zm. 13 lipca 1616 w Krakowie); biskup chełmiński, następnie warmiński, kujawski i krakowski, podkanclerzy koronny, referendarz wielki koronny, sekretarz królewski.

Pochodził z niezamożnej szlachty, był synem Andrzeja, wójta miasta Kowala. Studiował prawo w Akademii Krakowskiej, w wieku 45 lat przyjął święcenia diakonatu. Pracował w kancelarii królewskiej, za panowania Stefana Batorego został sekretarzem królewskim; zgromadził wiele beneficjów kościelnych – był kanonikiem w Przemyślu, Warszawie, Sandomierzu, Krakowie, Płocku, Poznaniu i na Warmii (1584), scholastykiem w Łęczycy, prepozytem w Gnieźnie oraz proboszczem w Małogoszczy. W 1591 został z

nominacji króla Zygmunta Wazy referendarzem koronnym, w latach 1598-1604 sprawował godność podkanclerzego koronnego. Towarzyszył królowi Zygmuntowi w nieudanej wyprawie w obronie tronu Szwecji (1598).

Po śmierci biskupa chełmińskiego Piotra Kostki w styczniu 1595 otrzymał nominację królewską na to biskupstwo; 17 sierpnia 1595 został zatwierdzony przez papieża i konsekrowany w Krakowie w październiku 1595; został jednocześnie administratorem diecezji pomezańskiej. Jako biskup wprowadził do Torunia jezuitów, przeciwstawiał się jednocześnie budowie szkół i kościołów ewangelickich. W 1597 przeprowadził wizytację generalną biskupstwa. W 1599 nadał nowe statuty kapitule chełmińskiej, a w 1600

erygował nowy, piąty kanonikat w kapitule. Poparł projekt kodyfikacji pruskiego prawa ziemskiego (1598). 5 czerwca 1600 został wybrany przez kapitułę warmińską biskupem diecezji warmińskiej; otrzymał papieską prekonizację 7 października 1600 i objął rządy w lutym 1601. W okresie sprawowania rządów w diecezji warmińskiej zajmował się przede wszystkim sprawami państwowymi, m.in. prowadził akcję dyplomatyczną, mającą na celu pozyskanie elektora brandenburskiego dla koalicji anty-szwedzkiej; odbył

jednak generalną wizytację diecezji warmińskiej, a także nadał nową regułę zakonowi katarzynek w Braniewie (1602). W bieżącej pracy w diecezji był zastępowany przez administratora, kanonika Jana Pisińskiego.

W listopadzie 1603 został mianowany przez króla biskupem kujawsko-pomorskim, objął rządy w nowej diecezji latem 1604; już w styczniu 1607 został przeniesiony na biskupstwo krakowskie, gdzie pozostał do końca życia. W diecezji krakowskiej zajął się wprowadzaniem reform soboru trydenckiego, dbał o dyscyplinę wśród duchowieństwa. Wspierał Akademię Krakowską, a także klasztory, szpitale i kościoły. Ufundował stypendium dla studentów Akademii Krakowskiej pochodzących z Warmii; w 1615 razem z bratem

Jakubem ufundował kaplicę Tylickich w kościele dominikanów św. Mikołaja w Toruniu.

W 1612 roku biskup nadał prawa miejskie ówczesnemu Miastku. Ustanowił własny herb i liczne przywileje oraz ufundował szkołę parafialną i kościół, który wyposażył w wiele cennych dzieł z prywatnych zbiorów. Z wdzięczności za przywrócenie przez Piotra Tylickiego świetności Miastku ludność zmienia nazwę miejscowości na Tylicz.

Biskup Gembicki

gembickiWawrzyniec Gembicki herbu Nałęcz (ur. 5 sierpnia 1559, Gembice, obecnie Gębice – zm. 10 lutego 1624 Łowicz) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup chełmiński, biskup kujawski, kanclerz wielki koronny, podkanclerzy koronny, sekretarz wielki koronny.

Urodzony 5 sierpnia 1559 r. w Gembicach; pochodził ze średniozamożnej rodziny wielkopolskiej, syn Pawła i Anny Łowęckiej. Po początkowej nauce w Chodzieży oraz dalszej w Akademii Lubrańskiego i Kolegium Jezuitów w Poznaniu, podjął w latach 1576-1577 studia w jezuickiej akademii w bawarskim Ingolstadt, gdzie studiował filozofię i prawo. Kontynuował studia po powrocie do kraju na Akademii Krakowskiej. W czasie studiów wstąpił do stanu duchownego.

Po studiach rozpoczął pracę w kancelarii podkanclerzego Wojciecha Baranowskiego. Pracowitość, zdolności oraz poparcie dalszego krewnego, Jana Zamoyskiego przyniosły mu godność sekretarza króla Stefana Batorego, a w 1587 Zygmunta III. W 1595 został sekretarzem wielkim koronnym. Brał w 1596 r. udział w misji do Stolicy Apostolskiej, gdzie jego biegła przemowa ostatecznie przekonała papieża Klemensa VIII o słuszności praw Rzeczypospolitej do Mołdawii.

Po powrocie z misji otrzymał kilka beneficjów kościelnych, a następnie 10 listopada 1600 nominację na biskupstwo chełmińskie. sakrę przyjął z rąk prymasa Stanisława Karnkowskiego, jednak z racji na brak indygenatu pruskiego spotkał się z oporem sejmiku generalnego Prus Królewskich. Jako biskup zwalczał energicznie reformację, umacniał katolicką organizację kościelną, osobiście wizytował parafię, troszczył się o wzmocnienie dyscypliny kleru, zrewidował statuty kapituły katedralnej chełmińskiej (1603) i utworzył w niej prebendę kanonika-teologa. Mimo oporów kapituły odbył 21 czerwca 1605 r. synod diecezjalny w Chełmży, którego statuty uporządkowały szereg spraw diecezji. Popierał jezuitów w Toruniu, wprowadzając ich ponownie, przy zbrojnej pomocy szlachty, do tegoż miasta; przywrócił w Toruniu procesje Bożego Ciała. Jako subdelegat papieski nadzorował reformę benedyktynek podjętą w klasztorze chełmińskim przez energiczną ksienię Magdalenę Mortęską i w 1606 r. zatwierdził ich nową regułę. Brał czynny udział w obradach sejmiku pruskiego oraz uczestniczył w synodzie prowincjalnym w Piotrkowie w 1607 r.

W 1610 został biskupem kujawskim, wbrew prawu, ale za zgodą króla i sejmu zatrzymując otrzymane wcześniej kanclerstwo. Jako biskup kujawski zdecydowanie występował przeciw luteranom w Gdańsku i przywrócił w tym mieście katolicką organizację kościelną. Osadził jezuitów w Starych Szkotach pod Gdańskiem, wprowadził nowy podział archidiakonatu pomorskiego, a w 1612 odbył synod diecezjalny we Włocławku.

12 października 1615 został desygnowany przez króla na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski, uzyskując 8 maja 1616 prowizje papieską. Jako metropolita dał się poznać jako świetny gospodarz, odbudowując zrujnowaną ekonomię archidiecezji. Przeprowadzał liczne fundacje, odrestaurował katedrę gnieźnieńską i liczne kościoły. Wykazał troskę o bibliotekę kapitulną i seminarium. Dbał o rezydencję prymasowską w Łowiczu, ale obdarował też hojnie zakon bernardynów. Jego świetny dwór stał się jednym z ognisk życia kulturalnego Rzeczypospolitej.

W 1607 został podkanclerzym koronnym, a w 1609 kanclerzem wielkim koronnym. Popierał politykę wschodnią Zygmunta III. W 1610 r. brał udział w wyprawie króla na Smoleńsk, zabiegając aktywnie o potrzebne na nią środki finansowe. W 1611 zorganizował w Warszawie wspaniałą ceremonię powitania powracającego na czele wojska polskiego pogromcy Rosjan króla Zygmunta III. Gdy polityka moskiewska monarchy poniosła klęskę, oddał w 1613 oddał kanclerstwo Feliksowi Kryskiemu, ale pozostał wierny koncepcji opanowania Rosji. W 1613 przewodniczył w Bydgoszczy komisji sejmowej mającej zaspokoić żądania niepłatnego wojska, doprowadzając do ugody i rozwiązania konfederacji. Był zwolennikiem pokoju z Turcją, przekonał jednak duchowieństwa na synodach w Łowiczu w 1620 oraz Piotrkowie w 1621 do finansowego wsparcia rozpoczętej wojny. W 1621 wobec wyruszenia króla na kampanię przeciw Turcji sprawował namiestnictwo w Koronie. Na sejmie w 1623 usiłował doprowadzić do ugody unitów z prawosławiem.

Zmarł 10 lutego 1624 r. w Łowiczu, pochowany w katedrze gnieźnieńskiej w nagrobku z alabastru z jego wizerunkiem.